Hesenê İbrahimê Qıci, Hesenê Cıvrail Ağaê Arekiye, Aliê Mırzê Sılê Hemi, Fındıq Ağay, Usenê Seydi, Usenê Seyd Rızay, Seyd Rıza be meyitanê maê bêkefen u bêmezela xo viri ra nêkeyme.
Ma be xêr di wendoğê Delali. Perloda Alevilerin Sesi de, nuste xoê na morey, Tertelê Dêsimi ser nustnena. Çaê nia nêt kerd, çıke her serre asma Gulane 4ine de, kok ardena Kırmanca yena ma viri. Thêrbê ke ebe destê hukmaê Tırkiyaê amê sere qomê ma, her serre a roce benê newe. Yenê ma viri. Se bibe ke, cara ma viri ra nêsonê. Yinanê ke xo viri ra kerdo, yiê ke nêheşiyêpê, mı va yi derda biyari yina viri.
Herdê Kırmanciye Dewrê Yavuji ra hata dewrê cumureti xoser bi. Paydar bi. Ebe qanunanê Kırmanciye weşiya xo welatê xo sero ramıtenê. Her kes wayırê pir u rayberi bi, her keşi ebe jüanê xo ebe itaqatê xo, serbest raa xo ramıtene. Her kes têdust ra bi, her kes lacê ma u piê xo bi. Hama dewleta Osameni çend rey ke est welatê Kırmanca ser, mıradê xo nêrest. Her ke ebe top u tıfonga amay Kırmanciye ser, kor u poşman peyser cêray ra. Hama dewrê cumureti de ebe zur u dubara Hermenia ro ke se kerd bi, Ruma ro ke se kerd bi, Kırmanca ro ki heni kerd. Kırmanca ra taine serba şeref u namusê xo çhok ronêna. Hama jübini nêguret, qan bi şi. Teyna nêmerdi, raa xo merde, welat dest ra veciya, jüanê xo ki nıka merdene dero. Rê biyarime xo viri ke, cunureti senê tıdarek di, senê bêterê gırani ardi Kırmanciye ser.
Serra 1935 Asma Gağande 25: Qanunê Tunceliye
Serra 1935 asma des u dıdine, roca 25ine de no qanun veciye. 5 Fasıl 38 madde tey eşti bi. Kılmek ra madde ra dire tena biyarime xo viri:
- Namê Tunceliye ra sukê teşkil bena. Serba idarê suke, ebe rutbê Korkomutani jü vali u qumandan tayin beno.
- Destê ni qumandani de selahiyetê milletvekilia esto. Eke lüzum di, şindorê suke be qeza vurneno.
- Savciyê na suke selahiyetê hakima derê. Dawa akerdene, qerar daene, mekeme akardene yi zanê. Mekeme akerdene izina vali u qumandani dera. Raa temyiz u itiraji qapana. Qerari qatiye.
- Hukumê idami hurendi ardene, selahiyatê vali u qumandani dest dera.
4. Umum müffettiş Aptullah Alpdoğan be erkanê Vilayetê Tunceli piya vırniya bina xo de. Eleziz, 1937.
No qanun ke veciya, Aptullah Alpdoğan namê 4. Umum Müfettiş ra tayin bi, dayra valine Elezij de sanê cı. Bexo şi Dersim, ağleri top kerdi tey camaat kerd. Vat ke: “Sıma çhekanê xo biyarê teşlimê devlete kerê, ma sıma rê raa vırazeyme, mektaba kenime ra, medeniyet anime.” Ağlera, aşira kuline çheki teşlim kerdi. Şi, vırasten u imarê ra u olağa de, pırda de, qısla de, dayranê hukmati de guriyay. Esker ama kot yi qısla.
Serra 1937, 4’e Gulane: Hereketê Tenkil, Tedip, Tehciri
Qanunê Tunceliye ra tepia, serra 1937 asma Gulane 4ine de “Tunceli Tenkil Harekâtına Dair Bakanlar Kurulu Kararı” vet. Qayet dızdiyo name ra, qanun TBMM de testıq bi. Ebe testıq, idam u fermanê Dêsımi çarna ra qanun, Anqara de imza bi. No kok ardena sarê Dêsımi, kok ardena mıletê Kırmnci biye, heni tarıx de hurendia xo gurete. Na qanun de senê burci eşti bi:
- Ni rocanê peyina de Tunceli’de hadiseye ke biye, raporê ni hadisa tarıxê 4.5.1937 de huzurê Atatürk o Mareşali de tetkik ve mütalaa biyo, ney qerari amê guretene.
- Qeweta ke uca de hazıra, Nazımiye, Keçizeken (Aşağı Bor), Sin, hata hetê Karaoğlani ebe zor u zerp, ebe therba de gırane pırodaene ebe taaruz kerdena gereko yi caa reso.
- Nafa, saro ke sere dardo we, gereko top bo, neqılê caê de bini bo. Na hareket de esker gereko basquniye dewa do, ebe na hal sar neqıl bo. Ebe na hala, na saate hetê hukmati ra (2000) dı hazar kes neqıl biyaene mınasıba.
- Kami ke sere dardo we, bonê yine bırızniyo serê yina. Kami ke çheke gurena, heni a hurendi de bertarafbê, dewi berê vêsnaene, cani uza ra düri bifiyê.
- Not: Perey hêf niye, zerre ra mordemi ebe rısvet bêrê qankerdene, no zaf mühimo.
Na qanun ra tepia, se ke na qanunde arezeo, ayne heni ağleri top kerdi. Zanaene henia ke, hawta u dı ağleri berdi Elejiz. Hawt teni erjiyay dare, yi bini hepısxananê Anadoliye ro kerdi vıla, hata merdene kes peyser nêama. Mezela de keşi ki beli niya, hona sırrê dewleto.
Buğda Meydanı’de dekernais. Xarpet 15ê Payıza Wertey 2013.
Ağlerê Dersimiê ke 1937 de fitidare
Hesenê İbrahimê Qıci (Khuresıc))
Hesenê Cıvrail Ağaê Arekiye (Demenıc)
Aliê Mırzê Sılê Hemi (Demenıc)
Fındıq Ağa (Usıvıc)
Usenê Seydi (Khuresıc)
Usenê Seyd Rızay (Abasıc)
Seyd Rıza (Abasıc
Saire de Dêsımi serra 1937 ser şüwara xode nia vano:
na Dersimi ver ra bıra, ordi eno
qorr be qorro, rez be rezo
vanê palto de beliyo
Aptulao Alpdoğano lacê Mewranio
ge beno lüye, ge beno mor, ağü dano
İdam u Fermanê Dersimi veto
Çarno ra qanun
Anqara de imza kerdo
Wıy lemın bıra imza kerdo
Madalya wa xatıratê hereketê 3. Ordi. Tunceliye. 26ê Amnania Pêene 1938.
Serra 1938i de ki 3. Ordu ont Kırmanca ser, pêro zê laseri sanay xo ver. Nıka herdê Dêsımi de her game de hews u mezelê ma estê. Xo viri ra nêkeyme. Ni derdanê xo ebe jüanê xo anime meydan ke, ra u rêça pi u pirbabê xo, xo viri ra nêkerime. Mıradê mêrdê rêyali mebo, çım de bımano.
